De meeste mensen kennen Rapunzel als dat meisje met het lange haar dat gevangen zat in een toren. In de Disneyfilm ‘Rapunzel’ is ze een vrolijke, dromerige heldin met magische lokken en een sterk gevoel voor avontuur. Maar wist je dat het oorspronkelijke verhaal veel duisterder is? En dat de inspiratie deels komt van een echte heilige? Tijd om het échte verhaal achter Rapunzel te ontdekken.
De legende van Barbara en de toren
Een van de eerste versies van Rapunzel zou wel eens zijn ontstaan uit het verhaal van Sint Barbara, een vrouw die leefde in de derde eeuw. Haar vader was een rijke Romein die haar opsloot in een toren. Waarom? Omdat hij bang was dat ze zich zou bekeren tot het christendom, wat uiteindelijk ook gebeurde. Barbara ging stiekem toch geloven, las boeken over het geloof en kreeg zelfs een geheime doop.
Barbara hield zich niet stil. Ze liet zelfs drie ramen in haar toren bouwen, als verwijzing naar de Heilige Drie-eenheid. Haar vader werd woedend toen hij dat zag. Uiteindelijk werd ze gemarteld en onthoofd… door haar eigen vader. Volgens de legende sloeg de bliksem hem direct daarna dood. Heftig hè? Niet echt iets voor een kindersprookje natuurlijk.
Van martelaar naar sprookjesheldin
De link met Rapunzel zit niet alleen in de toren. Beide vrouwen zijn onafhankelijk, gaan tegen de regels in en komen in de problemen door hun keuzes. Maar waar Barbara haar leven verloor vanwege haar geloof, overleeft Rapunzel het allemaal nét iets beter. Gelukkig maar.
Wat Rapunzels iconische lange haar betreft: dat komt waarschijnlijk niet uit het verhaal van Barbara, maar uit een Perzisch epos genaamd Shahnameh. Daarin laat een vrouw haar lange haren uit het raam zakken zodat haar geliefde naar boven kan klimmen. Klinkt bekend?
Nog meer duistere versies van Rapunzel
De eerste geschreven versie van Rapunzels verhaal komt uit de 17e eeuw, en daarin is alles nét even rauwer. Een vrouw steelt peterselie uit de tuin van een ogre. Als straf moet ze haar pasgeboren kind afstaan. Dat kind is Rapunzel. Ze wordt opgesloten in een toren, ver van de wereld.
In een andere variant, geschreven door de gebroeders Grimm, komt een prins Rapunzel ‘redden’. Alleen redt hij haar niet echt. Hij bezoekt haar stiekem in de toren, en Rapunzel raakt zwanger. Pas als haar kleren te strak beginnen te zitten, beseft ze dat er iets aan de hand is. De heks die haar gevangenhoudt, is woedend en gooit Rapunzel de wildernis in. De prins wordt blind gemaakt. Toch vinden ze elkaar later weer terug en worden ze alsnog gelukkig samen.
Disney’s Rapunzel: een zachte make-over
Het is dus duidelijk waarom Disney het verhaal een beetje heeft aangepast. Geen onthoofding, geen marteling, geen ongewenste zwangerschap. In plaats daarvan krijg je een vrolijk meisje met magisch haar en een schattige kameleon als huisdier. De boze heks is nu een ijdele vrouw die leeft van Rapunzels magie. De prins is veranderd in een charmante bandiet die uiteindelijk haar hart steelt – figuurlijk dit keer.
Disney koos voor een luchtigere versie, met liedjes, avontuur en een vleugje humor. En laten we eerlijk zijn: het werkt. Rapunzel werd een grote hit en zorgde ervoor dat een nieuwe generatie kinderen verliefd werd op het sprookje.
Rapunzel in de moderne tijd
Toch blijven veel mensen ook nieuwsgierig naar die duistere oorsprong. Het idee van een vrouw die opgesloten wordt en haar eigen weg probeert te vinden, is tijdloos. Rapunzel is niet zomaar een meisje met lang haar. Ze staat symbool voor vrijheid, groei en het recht om je eigen keuzes te maken – zelfs als anderen je proberen tegen te houden.
De echte Rapunzel was dus veel meer dan een sprookjesfiguur. Of je haar nu ziet als een afgeleide van Sint Barbara, als een tragische heldin uit een oud verhaal, of als de Disneyprinses die haar eigen pad kiest – Rapunzel blijft een krachtig symbool. Een meisje dat vastzat, maar toch haar weg naar vrijheid vond. Misschien is dat wel de echte magie van het verhaal.
Meer over de film Rapunzel
Disney’s Rapunzel uit 2010 is gebaseerd op dit eeuwenoude sprookje, maar dan in een modern jasje. Rapunzel is een nieuwsgierig meisje dat al haar hele leven in een toren woont. Op haar achttiende verjaardag ontsnapt ze met de hulp van dievenleider Flynn Rider. Samen beleven ze avonturen, ontdekken ze de waarheid over haar verleden en groeit er een band tussen de twee.
De film zit vol humor, prachtige animatie en catchy muziek. Het kreeg lovende recensies en werd zelfs genomineerd voor een Oscar voor Beste Origineel Lied. Rapunzel is sindsdien uitgegroeid tot een vaste waarde in het rijtje Disney-prinsessen.
Kijk- en leestips als je meer wil
Ben je fan van sprookjes met een twist? Dan zijn er genoeg andere films en boeken die je kunt checken. Denk aan Maleficent waarin het verhaal van Doornroosje wordt verteld vanuit het perspectief van de ‘slechterik’. Of Snow White and the Huntsman, een grimmiger versie van het klassieke sprookje.
Liever iets lezen? Probeer eens de sprookjes van Angela Carter of de hervertellingen van Grimm-verhalen in moderne romans. En wie echt wil griezelen, duikt in de originele sprookjes van de gebroeders Grimm – daar zit geen happy ending bij!
Rapunzel nog nooit gezien? Bekijk de trailer hier:
